Historical, Philosophical, Political and Law Sciences, Culturology and Study of Art. Issues of Theory and Practice. Tambov: Gramota, 2014. № 5. Part 1. P. 137-144.
MIGRATIONS AS FACTOR OF FORMING THE POLISH DIASPORA IN WESTERN SIBERIA. QUANTITY AND STRUCTURE OF THE POLISH POPULATION IN THE REGION TERRITORY AT THE TURN OF THE XIX-XX CENTURIES
Ostrovskii Leonid Kazimirovich
Novosibirsk State University of Architecture and Civil Engineering (Sibstrin)
Abstract. The article introduces the investigation of the reasons for the migration of the Polish population to the territory of Western Siberia at the turn of the XIX-XX centuries. The author identifies the specifics of the social, age and gender structure of the Polish settlers, the level of their literacy. On the basis of the analysis of the data of population censuses and archival sources the paper presents the dynamics of the development of the Polish diaspora at one of the turning points of the national history. The author draws conclusions about the influence of political and socio-economic factors on the formation, quantity and structure of the Polish diaspora in Western Siberia.
Key words and phrases: польская диаспора, Западная Сибирь, миграция, рубеж XIX-XX вв, численность и состав, the Polish diaspora, Western Siberia, migration, turn of the XIX-XX centuries, quantity and structure
Open the whole article in PDF format. Free PDF-files viewer can be downloaded here.
References:
Adrianov A. V. Gorod Tomsk v proshlom i nastoyashchem. Tomsk: Izd-e "Sibirskogo knizhnogo magazina Mikhailova i Makushina", 1890. 433 s.
Aziatskaya Rossiya. SPb.: Pereselen. Upr. Gl. upr. Zemleustroistva i zemledeliya, 1914. T. 1. Lyudi i poryadki za Uralom. 576 s.
Bobrik M. N. Poloniya i ee puti vo vremeni i prostranstve // Mezhrasovye i mezhnatsional'nye otnosheniya v Evrope i Amerike. XIX-XX vv. M.: IVI RAN, 1996. S. 118-124.
Ves' Novonikolaevsk. Adresno-spravochnaya kniga na 1924-1925 god. S kratkoi istoriei i planom goroda. Novonikolaevsk, 1925. 178+XIX s.
Ves' Omsk: Spravochnik-ukazatel' na 1911 god. Omsk: Izd. Akmol. obl. stat. kom., 1911. 178 s.
Vis'nevskii Ya. Voisko Pol'skoe v Sibiri vo vremya revolyutsii i grazhdanskoi voiny v Rossii // Revolyutsionnaya Rossiya 1917 goda i pol'skii vopros: Novye istochniki, novye vzglyady: sbornik statei pol'skikh i rossiiskikh issledovatelei. M.: Institut slavyanovedeniya RAN, 2009. S. 217-259.
Vsesoyuznaya perepis' naseleniya 1926 goda. M.: TsSU SSSR, 1928. T. IV. Vyatskii raion. Ural'skaya oblast'. Bashkirskaya ASSR. 423 s.
Vsesoyuznaya perepis' naseleniya 1926 goda. M.: TsSU SSSR, 1928. T. VI. Sibirskii krai. Buryato-Mongol'skaya ASSR. 390 s.
Goncharov Yu. M. Pol'skaya sem'ya v gorodakh Zapadnoi Sibiri vo vtoroi polovine XIX - nachale XX v. // Protsessy urbanizatsii v Tsentral'noi Rossii i Sibiri: sb. statei. Barnaul, 2005. S. 101-110.
Goroda Rossii v 1904 godu / Tsentral'nyi statisticheskii komitet MVD. SPb., 1906. 464 s.
Gosudarstvennoe uchrezhdenie Tyumenskoi oblasti "Gosudarstvennyi arkhiv v g. Tobol'ske" (GUTO GAT). F. 482. Op. 1.
Gosudarstvennyi arkhiv Novosibirskoi oblasti (GANO). F. P-1. Op. 1.
13. GANO. F. P-5. Op. 3.
14. GANO. F. R-1. Op. 3.
Gosudarstvennyi arkhiv Rossiiskoi Federatsii (GA RF). F. R-3333. Op. 4.
Dmitrienko N. M. Sibirskii gorod Tomsk v XIX - pervoi treti XX veka: upravlenie, ekonomika, naselenie. Tomsk: Izd-vo Tom. u-ta, 2000. 283 s.
Zhizn' Sibiri. 1923. 17 dekabrya.
Zverev V. A. Naselenie // Istoricheskaya entsiklopediya Sibiri. Novosibirsk, 2009. T. II. S. 434-436.
Itogi Vsesoyuznoi gorodskoi perepisi 1923 g. M.: Tip. MKKh im. Lavrova, 1927. Ch. IV. 229 s.
Itogi demograficheskoi perepisi 1920 goda po Omskoi gubernii. Vozrastnoi i natsional'nyi sostav naseleniya s podrazdeleniem po polu i gramotnosti. Omsk: Om. gubstatbyuro, 1923. Vyp. 2. 107 s.
Klyachkin V. E. Estestvennoe dvizhenie naseleniya goroda Omska po parallel'nym dannym za 1913, 1916, 1923-1926 gg. Omsk, 1928. 40 s.
Kostyushko I. I. Pol'skoe natsional'noe men'shinstvo v SSSR (1920-e gody). M., 2001. 223 s.
Masyarzh V. Polyaki v Vostochnoi Sibiri (1907-1947 gg.): avtoref. diss. … d.i.n. Irkutsk, 1995. 36 s.
Moskovskii A. S., Isupov V. A. Formirovanie gorodskogo naseleniya Sibiri (1926-1939 gg.). Novosibirsk: Nauka, 1984. 168 s.
Nagnibeda V. Ya. Tomskii okrug. Ekonomicheskii ocherk. Tomsk, 1925. 16 s.
Nam I. V. Natsional'nye men'shinstva Sibiri i Dal'nego Vostoka v usloviyakh revolyutsii i Grazhdanskoi voiny (1917-1922 gg.): diss. … d.i.n. Tomsk, 2008. Chast' I-II. 890 s.
Nam I. V. Formirovanie etnodispersnykh grupp v sostave naseleniya Sibiri (XIX - nachalo XX v.) // Amerikanskii i sibirskii frontir: materialy mezhdunarodnoi nauchnoi konferentsii "Amerikanskii i sibirskii frontir (faktor granitsy v amerikanskoi i sibirskoi istorii)". Tomsk, 1997. S. 182-191.
Naselenie Zapadnoi Sibiri v XX veke. Novosibirsk: Izd-vo SO RAN, 1997. 171 s.
Nedzelyuk T. G. Na puti k grazhdanskomu obshchestvu: katoliki na vostoke Rossiiskoi imperii (rubezh XIX-XX vv.). Novosibirsk: SibAGS, 2011. 164 s.
Nikolaev A. A. Rabotniki potrebitel'skoi kooperatsii Sibiri po dannym anketnogo obsledovaniya 1918 g. // Problemy agrarnogo i demograficheskogo razvitiya Sibiri. Novosibirsk, 1997. S. 42-47.
Obzor Akmolinskoi oblasti za 1912 god. Omsk: Izd-vo Omskogo stat. komiteta, 1913. 73 s.
Obzor Akmolinskoi oblasti za 1913 god. Omsk: Izd-vo Omskogo stat. komiteta, 1914. 84 s.
Obzor Akmolinskoi oblasti za 1915 god. Omsk: Izd-vo Omskogo stat. komiteta, 1917. 78 s.
Obzor Tobol'skoi gubernii za 1901 god. Tobol'sk: Izd-vo Tobol'skogo stat. komiteta, 1902. 44 s.
Obzor Tobol'skoi gubernii za 1906 god. Tobol'sk: Izd-vo Tobol'skogo stat. komiteta, 1907. 50 s.
Obzor Tobol'skoi gubernii za 1911 god. Tobol'sk: Izd-vo Tobol'skogo stat. komiteta, 1913. 76 s.
Obzor Tobol'skoi gubernii za 1913 god. Tobol'sk: Izd-vo Tobol'skogo stat. komiteta, 1915. 42 s.
Obzor Tomskoi gubernii za 1908 god. Tomsk: Izd-vo Tomskogo stat. komiteta, [b.g.]. 65 s.
Obzor Tomskoi gubernii za 1911 god. Tomsk: Izd-vo Tomskogo stat. komiteta, 1912. 64 s.
Obzor Tomskoi gubernii za 1912 god. Tomsk: Izd-vo Tomskogo stat. komiteta, 1914. 67 s.
Oplakanskaya R. V. Pol'skaya diaspora v Sibiri v XIX veke // Pol'skaya intelligentsiya v Sibiri XIX-XX vv.: sb. materialov mezh-regional'nykh tematicheskikh chtenii "Istoriya i kul'tura polyakov Sibiri" 2006-2007 gg. Krasnoyarsk, 2007. C. 89-99.
Ostrovskii L. K. Pol'skoe naselenie goroda Omska v kontse XIX - nachale XX veka // Istoricheskie, filosofskie, politicheskie i yuridicheskie nauki, kul'turologiya i iskusstvovedenie. Voprosy teorii i praktiki. Tambov: Gramota, 2013. № 12 (38): v 3-kh ch. Ch. III. S. 152-157.
Ocherki istorii belorusov v Sibiri v XIX-XX vv. Novosibirsk: Novosib. gos. un-t, 2001. 240 s.
Pamyatnaya knizhka Tomskoi gubernii na 1911 god. Tomsk: Izd-vo gubernsk. stat. kom., 1911. 283 s.
Patkanov S. Statisticheskie dannye, pokazyvayushchie plemennoi sostav naseleniya Sibiri, yazyk i rody inorodtsev: na osnovanii dannykh spetsial'noi razrabotki materiala perepisi 1897 g. SPb., 1911. T. II. 432 s.
Pervaya Vseobshchaya perepis' naseleniya Rossiiskoi imperii, 1897 g. LXXVIII. Tobol'skaya guberniya. SPb.: Tsentr. stat. kom., 1905. 247 s.
Pervaya Vseobshchaya perepis' naseleniya Rossiiskoi imperii, 1897 g. LXXIX. Tomskaya guberniya. SPb.: Tsentr. stat. kom., 1904. XXI+245 s.
Pervaya Vseobshchaya perepis' naseleniya Rossiiskoi imperii, 1897 g. LXXXI. Akmolinskaya oblast'. SPb.: Tsentr. stat. kom, 1904. X+135 s.
Pyatkova S. G. Pol'skaya politicheskaya ssylka v Zapadnuyu Sibir' poreformennogo perioda. Surgut: RIO Sur GPU, 2008. 161 s.
Rossiiskii gosudarstvennyi arkhiv sotsial'no-politicheskoi istorii (RGASPI). F. 63. Op. 1.
Skubnevskii V. A. Pol'skoe naselenie Sibiri po materialam perepisi 1897 goda // Pol'skaya ssylka v Rossii XIX-XX vekov: regional'nye tsentry. Kazan': Master Lain, 1998. S. 170-175.
Statisticheskii obzor Tobol'skoi gubernii za 1897-i god. Tobol'sk: Izd-vo Tobol'skogo stat. komiteta, 1898. 94 s.
Khanevich V. A. K istorii pol'skoi kolonii Tomska kontsa XIX - nachala XX veka // Pol'skaya intelligentsiya v Sibiri XIX-XX vv.: sb. materialov mezhregional'nykh tematicheskikh chtenii "Istoriya i kul'tura polyakov Sibiri" 2006-2007 gg. Krasnoyarsk, 2007. S. 119-125.
Tsentr dokumentatsii noveishei istorii Omskoi oblasti (TsDNIOO). F. 1. Op. 2.
55. TsDNIOO. F. 1. Op. 5.
Buszko J. Historia Polski. 1864-1948. Warszawa: Pa?stwowe wydawnictwo naukowe, 1989. 494 s.
Dzieje Polski / pod red. J. Topolskiego. Warszawa: Pa?stwowe wyd. naukowe, 1976. 936 s.
Janik M. Dzieje Polak?w na Syberji. Krak?w: Nak?adem krakowskiej sp??ki wydawniczej, 1928. 472 s.
Kaczy?ska E. Polacy w spo?eczno?ciach syberyjskich (1815-1914). Zagadnienia demograficzno-socjologiczne // Syberia w historii i kulturze narodu polskiego. Wroc?aw: Wydawnictwo Silesia Dolno?l?skiego Towarzystwa Kulturalnego, 1998. S. 253-264.
?ukawski Z. Ludno?? polska w Rosji.1863-1914. Wroc?aw - Warszawa - Krak?w - Gda?sk: Zak?ad Narodowy imienia Ossoli?skich, 1978. 229 s.
Masiarz W. Migracja ch?op?w polskich na Syberi? w ko?cu XIX i na pocz?tku XX wieku // Syberia w historii i kulturze narodu polskiego. Wroc?aw: Wydawnictwo Silesia Dolno?l?skiego Towarzystwa Spo?eczno-Kulturalnego, 1998. S. 230-242.
Niedzieluk T. Rzymskokatolickie organizacje dobroczynne i kulturalno-o?wiatowe w Zachodniej Syberii na prze?omie XIX i XX wieku // Zes?aniec. 2003. № 11. S. 27-39.
Rezmer W. Wie? syberyjska w relacjach i wspomnieniach Polakow-?olnierzy 5 dywizji strzelc?w polskich (1919-1921) // Sibirskaya derevnya: istoriya, sovremennoe sostoyanie, perspektivy razvitiya: materialy VII mezhdunarodnoi nauchno-prakticheskoi konferentsii. Omsk, 2008. Chast' 1. S. 292-303.
Sieroszewski W. Od pierwszych ?lad?w polsko?ci do wojny ?wiatowej // Polacy na Syberji. Szkic historyczny.Warszawa, 1928. S. 17-26.
?lisz A. Prasa polska w Rosji w dobie wojny i Rewolucji (1915-1919). Warszawa: Ksi??ka i Wiedza, 1968. 565 s.